Ontstaan kamishibai

De geschiedenis van kamishibai, een Japanse verteltechniek.

Kamishibai is naar verluidt begonnen in de jaren 1930, maar maakt deel uit van een lange traditie van beeldverhalen vertellen in Japan. Vroege voorlopers van kamishibai waren niet gemakkelijk te vervoeren, maar aan het eind van de jaren 1920 werd een vorm van kamishibai ontwikkeld voor een klein houten podium dat op een fiets kon worden bevestigd en van stad naar stad kon worden vervoerd.

De kamishibai-vertolker verdiende de kost met de verkoop van snoep en hij vertelde zijn verhalen in serie, zodat het publiek herhaaldelijk kwam om snoep te kopen en de volgende aflevering van het verhaal te horen. Net zoals voorlopers van kamishibai zich hadden gemodelleerd naar populaire vormen van traditioneel theater, zoals kabuki, leunde deze nieuwe vorm zwaar op technieken en verhaallijnen uit populaire films. Veel van de artiesten hadden als benshi (vertellers voor stomme films) gewerkt, en toen de sprekende film zijn intrede deed in Japan, richtten ze zich op kamishibai om in hun levensonderhoud te voorzien. 

Kamishibai was armeluis-theater en het floreerde in een tijd dat Japan te kampen had met extreme financiële problemen. In de jaren 1930 ging Japan gebukt onder een economische depressie die veel mensen de straat op stuurde op zoek naar een manier om van de ene dag op de andere te leven en kamishibai bood artiesten en verhalenvertellers een schamel bestaan.

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog werd kamishibai een steeds wezenlijker onderdeel van de samenleving als een vorm van entertainment die vervoerd kon worden naar bomschuilkelders en zelfs verwoeste buurten. In deze tijd was het zowel entertainment voor volwassenen als voor kinderen. 

Opkomst van de televisie

Tegen de jaren 1950 en de komst van televisie was kamishibai zo populair geworden dat televisie aanvankelijk denki (elektrische) kamishibai werd genoemd. Toen Japan steeds welvarender werd, werd kamishibai echter geassocieerd met armoede en achteruitgang. Het snoepgoed van de kamishibai-verteller werd als onhygiënisch beschouwd en de verhalen als ongezond. Ouders en opvoeders drongen er steeds meer op aan om kamishibaiverhalen in te zetten voor educatieve doeleinden en vandaag de dag worden de kamishibaiverhalen die in Japan worden gepubliceerd voornamelijk verkocht aan scholen en bibliotheken. Uiteindelijk verdween kamishibai als straat- of performancekunst bijna helemaal. De kunstenaars die hun brood verdienden met kamishibai richtten zich op lucratievere bezigheden, met name het maken van manga (stripboeken) en later anime, maar ze vergaten nooit hun wortels in kamishibai. 

Geschreven door Tara McGowan,

Japanse folklorewetenschapper